Polacy za prąd płacą najwięcej – monopolizacja polskiej energetyki

Zwolennicy wchłonięcia Lotosu przez Orlen twierdzili, że utworzenie jednego potężnego koncernu naftowego, a następnie multienergetycznego giganta (w składzie: Orlen, Lotos, Energa i PGNiG), przyczyni się do wzmacniania bezpieczeństwa energetycznego oraz uczyni z niego znaczącego partnera dla międzynarodowych kontrahentów. Jakie efekty przynosi taka polityka?
Ceny w Europie spadają – w Polsce wciąż drogo
Ceny energii elektrycznej w Polsce znacznie przewyższają te, które dotyczą naszych europejskich sąsiadów. Choć z lipcem, na europejskim rynku SPOT cena 1 MWh spadła o ok. 8%, w Polsce obniżenie cen prądu nie nastąpiło. Cena za 1 MWh wynosiła w Polsce powyżej 118 euro i stanowiła europejski rekord wysokości. To kolejny miesiąc, kiedy nasz kraj ma najdroższą energię w Europie.
 
Tymczasem rośnie import energii z krajów tańszych, podczas gdy eksport niemal zamarł. Według wyliczeń ekspertów, do końca roku wygenerujemy trzeci najgorszy wynik w handlu energią elektryczną w historii. To właśnie sytuacja na rynkach SPOT najlepiej odzwierciedla rzeczywisty stan gospodarki poszczególnych państw. Najbardziej cierpią na tym odbiorcy biznesowi, których nie obejmuje tzw. rządowy “parasol ochronny”.
 
Polski węgiel najdroższy
Dotychczas tak wysokie ceny energii tłumaczono znaczącym udziałem węgla w miksie energetycznym, co generuje wysoki podatek od emisji CO2. I choć pieniądze te wracają do budżetu państwa i mogłyby, a wręcz powinny posłużyć inwestycji w odnawialne źródła energii (i wpłynąć na obniżenie wspomnianego podatku), rząd traktuje te fundusze swobodnie. Zamiast służyć obniżającej koszty energii transformacji, stanowią one swojego rodzaju skarbonkę środków przeznaczanych na inne, zazwyczaj politycznie motywowane cele .
 
Tymczasem cena polskiego węgla nie przestaje rosnąć nawet w momencie, w którym wszędzie dookoła węgiel tanieje. W chwili obecnej bardziej opłaca się produkować w kraju energię w oparciu o surowce sprowadzane z Ameryki Północnej czy Afryki niż zasilać polskie elektrownie krajowym węglem. Co więcej, Zachód Europy coraz częściej spotyka się wręcz ze zjawiskiem nadpodaży prądu z tanich źródeł odnawialnych, podczas gdy w Polsce zjawisko to występuje w bardzo niewielkim stopniu. I to mimo popularności fotowoltaiki, stosowanej na coraz szerszą skalę.

Najbardziej poszkodowani – drobni przedsiębiorcy

Na polskim rynku brakuje firm energetycznych oferujących stałą cenę energii na rok 2024 – większe przedsiębiorstwa podpisujące kontrakty na dostawę prądu muszą brać na siebie całe ryzyko podniesienia cen wraz ze zmieniającymi się rynkowymi trendami. Najmniejsi odbiorcy biznesowi muszą się liczyć z marżami kilkakrotnie większymi niż te obowiązujące jeszcze niedawno. 

 

Warto także pamiętać, że choć stawki dla odbiorców indywidualnych w teorii sprawdzą, jednak w praktyce niższa stawka, będąca założeniem rządowej tarczy, jest w niemal 60% dotowana z naszych podatków.

 

Zniesienie “obliga giełdowego” – pełna swoboda koncernów energetycznych

Dotychczas ceny energii wynikały z giełdowych ustaleń. To właśnie na giełdzie koncerny energetyczne kupowały energię dla swoich klientów aż do końca 2022 roku. Z inicjatywy PiS obowiązek ten zniesiono, przynosząc już w czerwcu najniższy od pięciu lat obrót energią na giełdzie. 

 

Przed konsekwencjami takiej decyzji przestrzegał prezes Urzędu Regulacji Energetyki, mówiąc, że “w ramach grupy energetycznej ktoś może tanio sprzedać energię, a marża może zostać zrealizowana przez spółkę obrotu, która być może sprzeda energię drożej na giełdzie”. Ta sytuacja bardzo przypomina rynek paliw, gdzie Orlen może dowolnie utrzymywać wysokie ceny, aby potem je nagle obniżać. To kolejna sytuacja, w której jasno widać, jak monopolizacja kluczowych gałęzi gospodarki wpływa na nasze życie. 

Przeciw nadużyciom

Kim jesteśmy?

Za wszystkimi inicjatywami skupionymi wokół projektu Przeciw Nadużyciom od strony formalnej stoi Fundacja To Co Najważniejsze, założona w 2011 roku. 

Co jest istotne – nie powstała ona na potrzeby tych akcji, lecz od lat prężnie realizuje liczne przedsięwzięcia, zwłaszcza te o charakterze prospołecznym i niekomercyjnym. Korzystając z wieloletniego doświadczenia osób, które ją tworzą, toczy batalię przeciw nieprzemyślanym decyzjom, naruszającym interesy każdego z nas.