W 2018 roku Orlen ogłosił zamiar przejęcia Grupy Lotos, stanowiącej drugiego co do wielkości producenta paliw w kraju. Połączenie sfinalizowano w 2021 roku, a na skutek transakcji powstał  jeden z największych graczy na rynku paliw w Europie Środkowo-Wschodniej. Udział powstałej w ten sposób grupy kapitałowej na polskim rynku paliw wzrósł do około 90%. Monopol w tak kluczowym obszarze jak rynek paliw może skutkować nadużyciem pozycji dominującej, doprowadzając do manipulowania cenami paliw. Brak konkurencji może również oznaczać wyższe ceny dla konsumentów. Podobna sytuacja miała już miejsce w ubiegłym roku, kiedy Orlen podniósł ceny na swoich stacjach, pomimo braku uzasadnienia na poziomie cen ropy na rynku.

Zagrabienie i rozbiór Lotosu to nie wszystko. Wszystkim, którzy wciąż sądzą, że “fuzja” została przeprowadzona zgodnie z dobrym interesem spółek, ich akcjonariuszy i polskich obywateli, przedstawiamy 4 fakty o Orlenie, które podają w wątpliwość uczciwość zamiarów paliwowego oligarchy:

Rosyjska ropa, także w czasie wojny

Szacunkowe dane wskazują, że w 2022 roku na konta firm rosyjskich wpłynęły około 32 miliardy złotych od Orlenu. I choć spółka chwali się, że obecnie, dostawy rurociągowej ropy z Rosji nie docierają do Polski, nie jest to jednak wynikiem decyzji Orlenu o niewspieraniu rosyjskiego reżimu. Decyzja o  wstrzymaniu dostaw została podjęta przez stronę rosyjską.  Co istotne, wcale nie oznacza to, że Orlen całkowicie zerwał z rosyjską ropą. Nadal dostarcza ją do czeskich rafinerii Orlenu za pośrednictwem rurociągu Przyjaźń.

Unikanie windfall tax

Podatek od nadzwyczajnych zysków, zwany również „windfall tax”, to rodzaj podatku nakładanego na nieoczekiwane lub niezwykle wysokie zyski przedsiębiorstw lub sektorów gospodarki. Ten rodzaj podatku może być stosowany w różnych kontekstach, takich jak przemysł naftowy, energetyka, telekomunikacja, czy inne branże, w których firma osiąga znaczące nadzwyczajne zyski z powodu okoliczności, które nie wynikają z jej normalnej działalności lub które są skutkiem zewnętrznych czynników, jak np. gwałtowna zmiana ceny surowców. Gdy Ministerstwo klimatu ogłosiło prace nad wprowadzeniem podobnych mechanizmów, mających dotyczyć przedsiębiorstw paliwowych, Daniel Obajtek sprzeciwił się tym planom twierdząc, że Orlen nie wygenerował żadnych nadzwyczajnych zysków.

Przejęcie kontroli nad lokalną prasą w Polsce

W 2021 roku PKN Orlen przejął wydawnictwo Polska Press, zajmujące się wydawaniem większości polskich gazet regionalnych. Należą do nich m.in.: Gazeta Pomorska, Dziennik Bałtycki czy Gazeta Wrocławska. Na ten fakt zwrócił uwagę Departament Stanu USA, wskazując go w swoim raporcie jako poważne zagrożenie dla wolności mediów w Polsce.

Zwiększenie wydobycia gazu

Mimo konieczności dekarbonizacji gospodarki, Orlen planuje przeznaczyć ponad 70 mld złotych na ekspansję wydobycia gazu w Norwegii, a także w Kanadzie i Pakistanie. Do końca 2025 roku, firma zamierza posiadać osiem gazowców przeznaczonych do transportu skroplonego gazu. To oznacza nie tylko wzrost emisji gazów cieplarnianych wynikających ze spalania i wycieków gazu ziemnego, ale także znaczącą emisję dwutlenku węgla spowodowaną długotrwałym transportem gazu do Polski z odległych rejonów świata.